Trên mâm cỗ ngày Tết, người miền Nam thường chuộng những món ăn có cái tên hay hình ảnh gợi lên sự giàu sang phú quý, chẳng hạn như mâm năm loại quả ngày Tết phải “cầu dừa, xoài đủ”; món vịt om sấu phải có thịt. Cắt thành từng khối vuông to để kho với vịt tròn cho hoàn chỉnh, dưa hấu cắt ra phải đỏ, ngon thì cả năm mới mới tốt lành … Ngoài ra trong ngày Tết còn có món mướp đắng (khổ qua) kho thịt. cũng là món không thể thiếu đối với người miền nam trong những ngày Tết Một món ăn.
Sở dĩ người miền Nam chọn chưng Tết và mướp đắng là vì tên gọi đúng của nó là mướp đắng, mang ý nghĩa cầu mong mọi khó khăn, hoạn nạn sẽ qua đi, năm mới suôn sẻ. Đây là loại quả không hiếm, bất cứ bà nội trợ nào cũng có thể mua để ăn quanh năm nhưng dịp Tết sắp đến sẽ mang một ý nghĩa khác. Một bát canh mướp đắng nấu thịt trên đĩa trong ngày Tết tự nhiên thanh thản, tưởng như mọi vất vả sẽ qua, sang năm mới mọi việc sẽ khác. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ý nghĩa của khổ qua trong bài viết sau đây nhé!
Mục lục
Giới thiệu về ý nghĩa của khổ qua ngày Tết
Người miền Nam Tết đến thường chuộng món ăn theo tên gọi hoặc hình ảnh gợi lên sự sung túc. Kho nồi thịt thì nhất định miếng thịt phải xắt vuông lớn. Kho chung với hột vịt tròn để có được sự toàn vẹn. Trái dưa hấu cắt ra phải đỏ ngon thì cả năm mới may mắn…
Tết đến dù mâm cỗ cúng ông bà đơn giản đến mấy cũng phải có tô canh khổ qua dồn thịt. Người miền Nam chọn trái khổ qua vì tên đúng của nó là khổ qua (mướp đắng). Nghĩa là niềm hy vọng về mọi khó khăn, vất vả sẽ qua hết để năm mới suôn sẻ, may mắn. Loại trái này chẳng phải quý hiếm, bất cứ bà nội trợ nào cũng có thể mua ăn quanh năm. Nhưng Tết đến sẽ mang một ý nghĩa khác biệt. Có tô canh khổ qua trên mâm cỗ tự nhiên thấy an tâm lạ. Như thể mọi khổ nhọc rồi sẽ qua, bước sang năm mới là mọi việc sẽ khác.
Cách làm khổ qua dồn thịt ngon
Để có nồi khổ qua dồn thịt ngon, việc chọn trái cũng rất quan trọng. Năm nào cỡ ngày 27 Tết là má tôi cũng đi chợ sớm. Lựa từng trái hũ qua, phải là trái xanh đậm, suôn dài, gai nở to. Hồi đó chưa có mấy vụ bơm hóa chất vào thực phẩm. Nên vẻ ngoài của rau trái sao thì bên trong sẽ vậy, không đánh lừa bà nội trợ.
Quả mua về má tôi xẻ dọc (không đứt trái), moi bỏ hết ruột, rửa sạch rồi trụng qua nước sôi, ngâm vào nước đá, khi dồn thịt thì vớt ra. “Trụng sơ, ngâm lạnh để giữ màu xanh sau khi hầm”. Má tôi giải thích khi tôi hỏi vì sao đã nấu rất lâu mà còn phải trụng”.
Loại nhân ngon
Về nhân, có nhà thì thích dồn cá thác lác, loại cá này cũng hợp với hũ qua lắm. Nhưng cá thác lác thì mắc, nhà tôi lúc đó còn nghèo nên chỉ dồn thịt bằm. Chọn loại thịt nạc dăm, rửa sạch, bằm hoặc xay nhuyễn, ướp với ít muối, bột ngọt.
Trong lúc chờ thịt thấm, má sẽ ngâm nấm mèo. Bún tàu cho nở, rửa sạch lại, để ráo rồi băm nhuyễn. Hành lá má cũng cắt riêng phần đầu băm nhuyễn, phần lá xắt nhỏ cùng với ngò rí. Khi mọi thứ đã xong, má trộn thịt với nấm mèo, bún tàu, tiêu, đầu hành. Quết lại cho dẻo, lần lượt dồn vào từng trái khổ qua.
Chế biến khổ qua dồn thịt
Ngày thường, má sẽ dùng lá hành trụng sơ để buộc hũ qua. Nhưng ngày Tết, sẵn có dây lạt gói bánh tét, má dùng dây lạt. Cái dây này hay lắm, ông bà ta nói “lạt mềm buộc chặt” quả không sai. Nhà tôi năm nào đến Tết, má cũng mua một mớ dây lạt về để gói bánh, buộc thịt, vừa chắc chắn vừa an toàn.
Trái khổ qua dồn thịt vị đã đậm đà, nên bình thường chỉ cần nấu nước sôi. Dằn ít muối là đã có thể thả khổ qua vô, nêm nếm lại là xong nồi canh.
Khổ qua dồn thịt ngày Tết
Nhưng ngày Tết thì má cầu kỳ hơn, mua xương ống về hầm lấy nước dùng. Xương trước khi nấu phải rửa sạch, trụng nước sôi, xả lại. Khi nấu canh vớt bọt liên tục để nước trong. Nấu xong để riêng xương, lược lại nước hầm. Nấu sôi lại nước hầm, thả khổ qua dồn thịt vào, canh sao cho nước phải ngập trái, để lửa lớn không đậy nắp. Khi hũ qua mềm, nêm nước mắm, muối. Bột ngọt lại cho vừa ăn sau đó tắt bếp, rắc hành ngò vào.
Lời kết
Không chỉ là món ăn lấy may, khổ qua hầm còn rất mát và bổ. Vị đắng trong trái khổ qua chính là bài thuốc thanh nhiệt, giải độc, trị rôm sảy mụn nhọt rất hiệu quả. Nên dẫu là món ăn truyền thống nhưng khổ qua hầm không bao giờ “lỗi thời” trong mâm cỗ Tết hiện đại. Ngày Tết, khi thịt cá đã quá ê hề, một tô khổ qua hầm đăng đắng sẽ giúp trung hòa khẩu vị, mát ruột mát gan. Ăn xong lại thấy lòng phơi phới, dường như đã gạt bỏ được những muộn phiền của năm cũ.
