“Điều quan trọng nhất mà các bậc cha mẹ có thể làm cho con mình là gì?” đây là câu hỏi nhiều phụ huynh đau đầu. Sự trưởng thành của một đứa trẻ sẽ được quyết định bởi việc chúng có nhận được sự tôn trọng của cha mẹ ngay từ nhỏ hay không. Cha mẹ làm thế nào mới là tốt nhất cho con? Yêu thương con vô điều kiện là để con có thể tự do lớn lên hay kiểm soát hành vi của con, áp đặt những điều mình cho là tốt nhất lên con?
Qua quá trình học hỏi, quan sát, nhiều chuyên gia nhận ra rằng để đồng hành cùng với con, điều quan trọng nhất mình cần học đó là học cách tôn trọng con. Là cha mẹ, việc yêu thương con cái là bản năng, không cần học cũng làm được. Còn tôn trọng con trẻ, lại là một điều mà chúng ta còn cần phải tìm hiểu và học tập lâu dài. Tôn trọng con trẻ giúp chúng trưởng thành hơn như thế nào sẽ được chúng tôi phân tích bên dưới.
Mục lục
Giúp trẻ trưởng thành hơn bằng việc tôn trọng trẻ đúng cách
Theo nhà giáo dục Charles Whitfield, con người có 20 nhu cầu tâm lý thiết yếu được chấp nhận; được chấp nhận con người, cảm xúc, được tôn trọng, yêu thương là một trong số đó.
Việc không được đáp ứng bất kỳ nhu cầu tâm lý nào thời ấu thơ cũng có thể dẫn đến những tổn thương tâm lý nhất định, tạo ra những đứa trẻ bên trong, mang trên mình không chỉ vết sẹo mà còn là những cảm xúc đen tối, trực chờ bộc phát. Những đứa trẻ này luôn lẩn khuất đâu đó bên trong hình hài một người lớn, chi phối rất nhiều cuộc sống của chúng ta, mà chúng ta không hề hay biết.
Một người lớn lên trong một môi trường mà từ nhỏ không được chấp nhận, luôn thiếu đi sự tôn trọng, có thể sẽ dành cả phần đời còn lại chỉ đề đi tìm sự công nhận từ người khác. Khát khao được công nhận ấy có thể khiến chúng ta luôn có cảm giác không xứng đáng, tội lỗi, xấu hổ, hay thậm chí có thể rơi vào tình trạng chỉ trích người khác trong một nỗ lực vô ích để nâng cao địa vị của bản thân.
Dạy cho trẻ học cách tự tôn trọng chính mình
Một đứa trẻ được tôn trọng khi những suy nghĩ, cảm xúc của con được lắng nghe. Khi những ước mơ, sở thích của con được chắp cánh. Khi sự khác biệt về quan điểm, lý tưởng của con được chấp nhận. Khi con có quyền tự do lựa chọn và tự chủ trong những quyết định của mình. Tất cả những điều này sẽ giúp hình thành trong con sự tự tin vào bản thân. Tinh thần chịu trách nhiệm với chính mình. Tạo điều kiện để con sống hạnh phúc và lạc quan.
Còn điều gì sẽ xảy ra khi con không biết tôn trọng chính mình? Hãy tự hỏi lại chính chúng ta, đã bao giờ chúng ta từng rơi vào mâu thuẫn, xung đột mà lý do sau cùng đến từ việc bản thân chưa bao giờ có ranh giới nhất định để bảo vệ chính mình? Và liệu chúng ta có thể chờ đợi sự tôn trọng từ người khác. Khi bản thân chưa bao giờ học cách tôn trọng chính mình?
Giúp trẻ tôn trọng người khác
Chúng ta luôn hiểu được rằng môi trường là yếu tố tác động rất lớn lên hành vi, thói quen, tính cách của trẻ. Trong giai đoạn ấu thơ thì gia đình nhỏ chính là trường học đầu tiên của con. Tư duy của con sẽ được hình thành và phát triển thông qua chính cách mà cha mẹ đối xử với con.
Để con tôn trọng cha mẹ và những người khác thì con cũng cần được nhìn thấy cách cha mẹ tôn trọng mình. Cách cha mẹ trò chuyện cùng con, lắng nghe những điều con nói. Tôn trọng ý kiến của con trước đông người, giữ lời hứa với con… Chính là những hình mẫu đầu tiên để con biết thể hiện sự tôn trọng với người khác như thế nào.
Tôn trọng con chính là yêu thương con bằng trí tuệ đến từ tâm của chính cha mẹ. Học cách tôn trọng con giống như “ánh sáng le lói cuối đường hầm”. Bơi giữa một biển kiến thức nhằm tìm ra phương pháp nuôi dạy con phù hợp. Còn bạn, đối với bạn đâu là yếu tố tiên quyết trong việc nuôi dạy con?
Rèn luyện tính tự lập giúp trẻ trưởng thành hơn
Nuôi dạy con trẻ trưởng thành bao giờ cũng là một bài toán khó dành cho các bậc cha mẹ. Nhiều phụ huynh mong muốn con mình khôn lớn, tự lập nhưng lại đang bảo bọc chúng quá mức. Điều này sẽ khiến trẻ phát sinh tính ỷ lại, sự nhút nhát và không thể vươn mình phát triển.
Nếu muốn con mình tốt hơn, các bậc cha mẹ hãy đừng làm hộ mọi thứ cho chúng. Trẻ con cần phải học cách tự mặc quần áo, thắt dây giày và soạn cặp vở để đến trường. Tất nhiên thì phụ huynh có thể làm những điều đó nhanh và kĩ càng hơn nhưng chúng ta nên kiên nhẫn để cho con tự nắm được cách thức thực hiện.
Bởi vì điều đương nhiên là cha mẹ không thể luôn cạnh bên con. Trẻ nên biết rằng chúng có thể tự chăm sóc cho bản thân khi không có sự giúp đỡ từ người lớn. Cố gắng tôn trọng sự tiến bộ của trẻ, dù sự tiến bộ đó có chậm như thế nào. Sự đánh giá cao từ cha mẹ sẽ tạo động lực cho con.
Trích dẫn từ quyển Nuôi dạy con cái Indonesia, Dr. Frances Walfish, một nhà trị liệu tâm lý trẻ em và phụ huynh và là tác giả của The Self-Aware Parent , nói. “Hãy để con bạn biết rằng bạn đánh giá cao sự chăm chỉ của con. Ngay cả khi kết quả cuối cùng không phải là quá tuyệt vời. Và tiếp tục khuyến khích trẻ để trẻ không ngừng cố gắng.”
