Nhiều cha mẹ khi sinh thêm con gặp phải tình trạng đau đầu vì các con của mình không ngừng tị nạnh với nhau. Có khi anh chị ghen tị với các em nhỏ, đôi lúc ngược lại. Tình trạng này không phải chỉ xuất hiện lúc trẻ còn nhỏ mà trong nhiều trường hợp có thể kéo dài tới khi trẻ vị thành niên với mức độ xung đột càng lúc càng nghiêm trọng.
Tuy nhiên, khi nhìn nhận một cách công bằng, lỗi thường không phải xuất phát từ trẻ mà phần lớn là do cách ứng xử chưa được khéo léo của cha mẹ và người lớn xung quanh. Công bằng với các con, dành thời gian cho bé khi nhận thấy bạn thiếu quan tâm đến nó, chấp nhận những cảm xúc tiêu cực của con… Sẽ giúp cho con cảm thấy được cha mẹ yêu thương. Cách đối xử để trẻ trở nên không tị nạnh với anh chị em sẽ được chúng tôi đề cập bên dưới.
Mục lục
Hãy biết chấp nhận cảm xúc của trẻ
Cha mẹ cần chấp nhận rằng con có thể tức giận, ghen tị hoặc buồn bã. Hãy giải thích với con cảm xúc tiêu cực đó là bình thường và hướng dẫn trẻ đối phó với những tiêu cực đó. Nhưng theo Meri Wallace, nhà trị liệu gia đình và trẻ em, huấn luyện viên nuôi dạy con cái. Trẻ thấy ghen tị với anh chị em là điều bình thường.
Mỗi đứa trẻ đều có nhu cầu được yêu thương, nên thật khó cho nó khi anh chị em khác mới là trung tâm của sự chú ý. Phản ứng tiêu cực của người lớn khiến đứa trẻ ngại chia sẻ cảm xúc đó lần nữa. Vì vậy, theo chuyên gia, khi đứa trẻ bày tỏ cảm xúc của mình, người lớn nên thực hiện các bước sau:
- Thừa nhận cảm xúc của trẻ.
- Cảm ơn con vì đã nói cho mình biết nó nghĩ gì.
- Phân tích mức độ quan tâm của bạn với các con.
- Giải thích cho con mỗi đứa trẻ sẽ có giai đoạn được chú ý nhiều hơn.
- Đảm bảo con được yêu thương như nhau.
Hãy dành nhiều thời gian riêng cho con
Phân tích thời gian bạn dành cho hai, ba đứa con cùng lúc và thời gian riêng dành cho từng đứa. Sau đó, bạn có thể biết chính xác khi nào đứa trẻ cảm thấy cha mẹ thiếu quan tâm. Nhận biết được điều đó, theo nhà trị liệu Meri Wallace, cha mẹ nên đặt lịch hoạt động riêng chỉ có đứa trẻ đó và bạn. Hãy chọn trước một ngày để con có cảm giác háo hức.
Khi cha mẹ hỏi về nguyên nhân, rất có thể trẻ bày tỏ những suy nghĩ, cảm xúc tiêu cực nhưng trung thực về anh chị em của mình. Những suy nghĩ này có thể khiến cha mẹ khó chịu nên cha mẹ cần phải chuẩn bị tinh thần trước và kiểm soát tốt cách phản ứng của mình khi nghe trẻ nói.
Nếu trẻ bảo: “Anh/chị/ em luôn được ba mẹ quan tâm hơn con” thì phụ huynh đừng vội phản đối và thay vào đó nói nhẹ nhàng: “Ba/mẹ xin lỗi nếu đã làm điều gì đó sai khiến con cảm thấy như vậy. Nhưng sự thật ba/mẹ thương yêu tất cả các con như nhau”.
Đừng bao giờ so sánh các con với nhau
Đừng bao giờ so sánh các con với nhau. So sánh có thể khiến chúng cảm thấy bạn yêu đứa này hơn đứa kia. Nó không chỉ đơn giản làm trẻ ghen tị mà còn có thể suy giảm lòng tự trọng của con, gây ra lo lắng. Hãy cho con thấy nó được tôn trọng và yêu thương như nhau.
Điều cấm kỵ nhất với cha mẹ chính là so sánh trẻ với anh chị em trong gia đình. Cha mẹ không nên nói những câu như: “Tại sao con không học hành đàng hoàng như anh của con?”, “Tại sao chị của con ngoan ngoãn, mà con lại hư đốn như thế?”, “Tại sao em của con làm được mà con thì không?”… khiến trẻ gia tăng sự hằn học với anh chị em của mình.
Làm cho con cười nhiều hơn
Tiếng cười rất có lợi cho sức khỏe con người. Nó có thể làm giảm mức độ lo lắng. Vì vậy, Laura Markham, tiến sĩ về Tâm lý học lâm sàng (ĐH Columbia) đề nghị sử dụng công cụ này để đối phó với sự ghen tuông của các con với nhau.
Ví dụ con đột nhiên chờ bạn giúp đỡ và quan tâm mọi lúc là khi trẻ tự hỏi liệu cha mẹ có thực sự ở bên khi nó cần hay không. Hãy nói với con: “Nếu cần mẹ, mẹ sẽ đến ngay khi có thể.
Vì vậy, nếu em bé cản đường con hay con cần mẹ giúp gì, chỉ cần nói ‘Mẹ ơi, con cần mẹ’. Mẹ sẽ đến ngay khi có thể. Nào, chúng ta thử thực hành nhé”. Sau đó, khi đứa trẻ cất tiếng gọi, hãy chạy đến, ôm lấy con, hôn khắp người và tung con lên. Đó là cách dễ nhất khiến trẻ cười.
Xóa bỏ định kiến về giới tính
Cha mẹ thường đối xử với con cái theo cách khác nhau, dựa trên giới tính của chúng. Họ mong con gái mềm mại, nhút nhát và xinh đẹp, mong con trai mạnh mẽ và không khóc lóc.
Nhưng nếu bạn không để con trai chơi đồ của con gái với lý do đó là đồ “dành cho con gái”, thì con có thể sẽ ghen tị. Giải pháp tốt nhất là để con có trải nghiệm bất chấp giới tính. Nó sẽ khiến con không cảm thấy ghen tị vì có những lựa chọn ngang nhau.
Đối xử công bằng với các con
Để ngăn ngừa từ xa tình trạng trẻ ghen tị với anh em của mình. Cha mẹ nên đối xử thật công bằng với những đứa con của mình. Sự công bằng này phải thể hiện cả về vật chất lẫn tinh thần.
Ví dụ, mua quần áo mới thì phải mua đồng đều cho tất cả các con. Nếu không thì phải giải thích một cách thuyết phục cho trẻ lý do tại sao trẻ này được mà trẻ kia thì không. Cha mẹ phải dành thời gian đồng đều cho tất cả trẻ; phải tỏ ra nghiêm khắc như nhau với những đứa con của mình…
Nếu trẻ gây gổ thì không thể chỉ một đứa có tội. Bên cạnh đó, vai trò “nạn nhân” và “kẻ bắt nạt” thường chuyển đổi giữa lũ trẻ. Vì vậy, chuyên gia khuyên cha mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân cốt lõi dẫn đến xung đột. Sau đó, yêu cầu các con phải chịu trách nhiệm về hành động của mình.
Đừng bao giờ đổ lỗi cho các con
Các nhà giáo dục có kinh nghiệm khuyên cha mẹ đừng để con thấy có lỗi trong mắt nhau. Cố gắng không giới hạn đứa này vì lợi ích của đứa kia và cần đặc biệt cẩn trọng trong lời nói. Ví dụ, đừng cấm một đứa bé chơi để yên cho em nó ngủ. Thay vào đó, hãy gợi ý cho con một hoạt động khác, đỡ ồn ào hơn, chẳng hạn như vẽ tranh.
